Lekarzowi często trudno ocenić, czy zachowanie dziecka jest związane z objawami jego choroby somatycznej czy raczej choroba somatyczna (zwłaszcza przewlekła) pojawiła się z powodu stresu i braku właściwego zainteresowania się dzieckiem przez rodziców, mimo że wcześniej dziecko manifestowało swoje dolegliwości w taki sposób, jak umiało.
Nie jestem zwolennikiem leczenia dzieci z zaburzeniami zachowania lekami psychotropowymi. Jako pediatra, często stosuję w takich przypadkach homeopatię. Leki homeopatyczne dobieram indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie wnikliwego wywiadu. Pytam zarówno o przebieg ciąży, porodu, chorób, zabiegów, jakim dziecko było poddane, jak i o wydarzenia w życiu dziecka. Szukam ewentualnego związku z dolegliwościami, jakie wystąpiły w tym samym czasie.
Zdrowe odżywianie, dieta bogata w warzywa i owoce, regularne posiłki, unikanie cukru i słodyczy, to konieczność w przypadku wszystkich chorób, nie tyko tych o podłożu psychosomatycznym. Konieczne jest także zadbanie o równowagę mikrobioty jelit, zwłaszcza jeśli dziecko urodziło się przez cięcie cesarskie, nie jest karmione piersią lub przyjmowało antybiotyki. Mózg jest ściśle połączony z jelitami. Oś jelita – mózg to droga przekazywania neuroprzekaźników odpowiedzialnych za nastrój dziecka.
Uprawianie sportu przez starsze dzieci, a zwłaszcza regularne treningi w grupach, to doskonała terapia zaburzeń emocjonalnych. Od najmłodszych lat należy dziecku stworzyć przestrzeń do właściwego rozwoju ruchowego, a jak posiądzie już umiejętność samodzielnego poruszania się, spędzać z nim jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu, grając w piłkę, jeżdżąc na rowerze, czy spacerując.
Dieta przywracająca równowagę kwasowo – zasadową, czyli unikanie słodyczy, nadmiaru mięsa i nabiału, pszenicy, a wprowadzenie dużej ilości warzyw i owoców, jest najlepszym rozwiązaniem dla dzieci. Czasami jest potrzebne odkwaszenie organizmu, ponieważ kortyzol, który uwalnia się pod wpływem stresu, jest również przyczyną kwasicy metabolicznej, która pogłębia dolegliwości różnych narządów.
Zalecam również unikanie pola elektromagnetycznego, czyli ograniczenie do koniecznego minimum, dostępu do komputera i telefonu, ponieważ smog elektromagnetyczny wywołuje zmiany w komórkach organizmu dziecka. Ekran i to, co dzieci na nim oglądają, uzależnia i wywołuje agresywne reakcje w kontaktach społecznych albo wręcz zupełny brak reakcji, jak przy wyczerpaniu się nadnerczy produkujących kortyzol.
Bardzo ważne jest zapewnienie dziecku odpowiedniej ilości i jakości snu, zwłaszcza przed godziną 22.00. Na jakość snu wpływa również promieniowanie elektromagnetyczne w sypialni, a więc telewizor, telefon i komputer powinny być wyłączone.
Dla poprawy zachowania dziecka polecam także suplementy diety, które mają pozytywny, udowodniony badaniami wpływ na stan psychiczny. Są to m.in.:
- magnez – zarówno w formie doustnej, jak i stosowany przez skórę w formie kąpieli
- witaminy z grupy B, zwłaszcza B6 i B12
- kwasy omega 3
- witamina D3
- psychobiotyki, czyli probiotyki obniżające stężenie kortyzolu i zwiększające wytwarzanie serotoniny w jelitach (Lactobacillus helveticus Rosel-52 i Bifidobacterium Longum Rosel -175) dostępne w Polsce w produkcie Sanprobi Stress
W zalezności od wieku dziecka, polecam badania laboratoryjne, które są pomocne w celu wykluczenia chorób somatycznych, będących również przyczyną nieprawidłowych reakcji psychicznych.
Niemowlę, jeśli ciągle płacze choć jest najedzone i ma suchą pieluszkę:
- wykluczenie nietolerancji laktozy, alergii na mleko krowie i gluten (także, jeśli mama karmi piersią i spożywa te produkty)
- wykluczenie infekcji dróg moczowych – badanie ogólne i ewentualnie posiew moczu
- EEG i rezonans magnetyczny, jeżeli pojawiają się drgawki i jest podejrzenie uszkodzenia mózgu
Dziecko starsze:
- morfologia krwi, poziom żelaza i ferrytyny – niedokrwistość może być przyczyną zarówno apatii jak i rozdrażnienia dziecka
- badanie mikrobioty jelit, a zwłaszcza poziomu Candidy (toksyny tego grzyba wywołują poważne zaburzenia psychiczne u dziecka)
- profil tarczycowy (TSH, fT3, fT4, przeciwciała any TPO i anty TG) oraz USG tarczycy (zarówno nadczynność jak i niedoczynność tarczycy wywołuje zaburzenia psychiczne takie jak: apatia, depresja czy histeria i agresja)
- poziom glukozy we krwi
- badanie w kierunku pasożytów
- obejrzenie skóry – ślady po samookaleczeniach, po wkłuciach igieł
Podsumowując – wpływ emocji na procesy biochemiczne ( powstawanie kortyzolu ) a dalej wpływ tych procesów na zachowanie dziecka jest oczywisty, Nie możemy jednak zapominać ,że w organizmie dochodzi też do zaburzeń metabolicznych w wyniku różnych chorób , niedoborów mineralno-witaminowych czy nadmiaru toksyn, które także mogą manifestować się zaburzeniami zachowania. Uważność, umiejętność obserwacji i intuicja, są cechami bardzo pożądanymi u rodziców. Równie ważna jest umiejętność samokrytyki i przyznania się do błędów wychowawczych. Ostatni rok niestety sprzyjał z powodu pandemii i nauki on-line ( a także pracy on-line rodziców) olbrzymiemu wzrostowi zaburzeń psychicznych zarówno u dzieci jak i u dorosłych.